همه چیز درباره بیماری بواسیر
بیماری بواسیر یا هموروئید نوعی بیماری مقعدی است که گاهی دردناک میشود. با اینکه این بیماری تهدیدی برای زندگی فرد ندارد و ممکن است حتی خود به خود از بین برود اما در صورت تشدید علائم وضعیت فرد وخیم شده و باید به طور جدی درمان شود. عوامل زیادی در ایجاد بواسیر تاثیرگذار هستند و هر فرد نسبت به وضعیت زندگیاش به دلایل مختلفی به این بیماری دچار میشود. علائم آن نیز در هر فرد بسته به نوع بیماری متفاوت است. امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی و کم تحرکی افراد بیشتری به این بیماری مبتلا میشوند. به طوری که بیش از نیمی از افراد در سراسر جهان این وضعیت را تجربه میکنند. اما با روشهای پیشگیرانه تا حد زیادی میتوان از بروز آن جلوگیری کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا با روشهای پیشگیری و درمان بواسیر آشنا شوید.
بیماری بواسیر
بواسیر یا هموروئید به متورم و پرخون شدن رگهای داخلی دیوارهی مقعد گفته میشود. رگهای خونی به طور طبیعی در قسمت انتهایی روده بزرگ و کانال مقعد وجود دارند و وظیفهی آنها خون رسانی است. این رگها در اثر افزایش فشار دچار تورم شده و گاهی خونریزی میکنند. این تورم ممکن است در داخل مقعد و روده بزرگ ایجاد شود یا به صورت تودهای در قسمت بیرونی و زیر پوست مقعد دیده میشود. معمولا نوع داخلی در مراحل اولیه علائم شدیدی ندارد و در صورت تشخیص به موقع در مدت کوتاهی با دارو و اصلاح رژیم غذایی درمان میشود. بواسیر داخلی در اوایل به صورت تودهی کوچکی است که از مقعد بیرون نمیزند اما با پیشرفت بیماری دچار بیرون زدگی شده و درمان آن نیز سختتر میشود و فرد مجبور است درد و خونریزی را تحمل کند. بواسیر خارجی برخلاف نوع داخلی آزار دهنده است و زندگی فرد را مختل میکند. این نوع که در قسمت بیرونی مقعد ایجاد میشود معمولا با علائم خارش و خونریزی همراه است و در مراحل پیشرفتهتر ترشحاتی از آن خارج میشود. به همین دلیل بهتر است در صورت مشاهده تورم، خارش، و خونریزی غیرعادی به پزشک مراجعه کرده و در مراحل اولیه درمان را آغاز کنید.
بیماری بواسیر چه علائمی دارد؟
نشانههای این بیماری در هر فرد نسبت به نوع و شدت آن متفاوت است. در برخی افراد هیچ علامتی وجود ندارد و بعضی دیگر با شدت بیشتری این علائم را تجربه میکنند. به طور کلی رایجترین نشانههای بواسیر عبارتند از :
– تورم و برآمدگی
بواسیر به دنبال وارد شدن فشار بیش از حد به رگها ایجاد شده و به مرور زمان باعث تورم آنها میشود. این برآمدگی ممکن است به صورت پنهان و یا آشکار باشد و باعث درد و ناراحتی شود. با مشاهده هر گونه گوشت اضافی و یا توده در ناحیه مقعدی باید به پزشک مراجعه کرد.
– خارش و سوزش
این مورد شایعترین علامت هموروئید است که بعد از دفع مدفوع شدت پیدا میکند و بیمار را آزار میدهد. البته ممکن است بیمار در شرایط غیر از دفع نیز دچار خارش یا سوزش شود. در صورت پیشرفت بیماری احساس درد نیز به این علائم اضافه میشود.
– احساس دفع ناقص
در حالت عادی زمانی که مدفوع بین دریچهی داخلی و خارجی مقعد قرار بگیرد فرد احساس دفع کرده و به طور کامل مدفوع را تخلیه میکند. اما در هنگام ابتلا به بواسیر عضلات این قسمت نمیتوانند مدفوع را کامل تخلیه کنند و فرد همیشه احساس میکند باید به دستشویی برود.
– خونریزی بعد از دفع
در صورت ابتلا به بواسیر رگهای متورم هنگام دفع آسیب دیده و دچار خونریزی میشوند. معمولا رنگ خونی که به همراه مدفوع یا بعد از دفع از مقعد خارج میشود قرمز روشن است و میزان آن نسبت به نوع و شدت بیماری تغییر میکند. اگر بیماری در مراحل اولیه باشد چند قطره خون مشاهده میشود اما با پیشرفت بیماری مقدار خونریزی بیشتر شده و در صورت ادامه دار بودن حتی ممکن است فرد را دچار کم خونی کند.
چگونه میتوان از بروز بواسیر پیشگیری کرد؟
• مصرف مایعات بیشتر
نوشیدن هرگونه مایعات ازجمله آب، آبمیوه، چای و سوپ آبکی باعث افزایش میزان آب بدن شده و به عبارتی بدن را هیدراته میکند. میزان آب مورد نیاز برای بدن هر فردی متفاوت است اما به طور کلی توصیه میشود روزانه 6 الی 8 لیوان آب مصرف شود. البته این مقدار نسبت به سن افراد متغیر است. برای مثال کودکان به آب کمتری نیاز دارند. این در حالی است که افراد بالغ باید حدود 5/1 لیتر و خانمهای باردار حداقل 10 لیوان مایعات میل کنند. در این صورت مدفوع نرم شده و بدون نیاز به فشار دفع میشود.
• دفع به موقع
بهترین راه جلوگیری از یبوست و بیماری بواسیر دفع به موقع است. یعنی هر وقت احساس کردید که باید به دستشویی بروید این کار را انجام دهید و از نگه داشتن مدفوع خودداری کنید. چون این تاخیر باعث سفت شدن مدفوع شده و دفع آن سخت میشود. عدم توجه به حرکات روده و نرفتن به دستشویی به مرور زمان باعث ایجاد بواسیر میشود. پس بهتر است در اولین فرصت نسبت به تخلیه روده اقدام کنید.
• درمان یبوست و اسهال مزمن
اگر نمیتوانید بیش از 3 بار در هفته مدفوع خود را دفع کنید دچار یبوست هستید. در صورتی که به طور مداوم دچار یبوست باشید مجبور هستید برای زمان بیشتری در حالت نشسته در توالت بمانید و هنگام دفع فشار زیادی به خود وارد کنید. این کار عامل اصلی ایجاد بواسیر است و برای پیشگیری باید یبوست خود را به موقع درمان کنید. برای این کار میتوانید از ملین یا مسهل استفاده کرده و در صورت عدم درمان باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اسهال نیز عامل دیگری است که بیماری بواسیر را تحریک میکند.
• فشار نیاوردن به خود هنگام دفع
زمانی که در دستشویی هستید و با وجود احساس دفع نمیتوانید به راحتی عمل دفع را انجام دهید در حالت نشسته باقی نمانید و به خود فشار نیاورید. چون این کار باعث کشیدگی مقعد و رگهای آن شده و شدت بواسیر را بیشتر میکند. در این شرایط بهتر است از جای خود بلند شده و بدن خود را حرکت دهید. مخصوصا حبس کردن نفس همراه با زور زدن احتمال ابتلا به بواسیر را افزایش میدهد. به جای فشار آوردن به خود با پزشک مشورت کرده و از ملین یا مسهل استفاده کنید.
• تحرک و ورزش روزانه
انجام ورزشهای سبک به صورت روزانه و به مدت حداقل 30 دقیقه علاوه بر داشتن تاثیر مثبت روی سلامتی و کاهش وزن، حرکات روده را بهبود بخشیده و به دفع راحت کمک میکند. این کار فشار وارده بر مقعد را کاهش داده و از بروز بواسیر جلوگیری میکند. برای داشتن تحرک لازم نیست حتما به باشگاه بروید و میتوانید پیاده روی، دویدن، شنا، ایروبیک، یوگا و رقص را انجام دهید.
• مصرف غذاهای فیبردار
داشتن رژیم غذایی سالم و عدم مصرف مواد غذایی فرآوری شده تا حد زیادی از بروز بواسیر جلوگیری میکند. برای مثال اگر به طور مداوم از چیپسها، غذاهای شور، فست فودها و غذاهای این چنینی استفاده میکنید باید بدانید که به شدت در معرض ابتلا به هموروئید قرار دارید. چون این مواد سیستم گوارشی را دچار مشکل کرده و عملکرد روده را بهم میریزند. به جای آن بهتر است مصرف غلات، حبوبات، دانهها و آجیلها، سبزیجات و میوهها که دارای فیبر زیادی هستند و به دفع راحت کمک میکنند را جایگزین کنید.
• نماندن در حالت نشسته برای مدت طولانی
اگر کارتان به گونهای است که مجبور هستید برای مدت زیادی در حالت نشسته بمانید باید بدانید که بیشتر در معرض ابتلا به هموروئید قرار میگیرید. چون نشستن طولانی مدت فشار وارد شده به ناحیه مقعد را افزایش داده و باعث تورم و بواسیر میشود. پس بهتر است برای جلوگیری از آن هر نیم ساعت یکبار از جای خود بلند شده و بعد از کمی قدم زدن دوباره بنشینید.
• بلند نکردن وسایل سنگین
در صورتی که به طور خفیف به بواسیر مبتلا باشید بلند کردن اشیای سنگین وضعیت شما را بدتر خواهد کرد. چون فشار وارد شده بر بدن روی رگهای ناحیه مقعد نیز تاثیر میگذارد. بهترین کار این است که از افراد دیگری برای جابجایی اشیای سنگین کمک بگیرید و این کار را به تنهایی انجام ندهید.
• عدم استفاده از دستمال توالت خشک
تمیز نگه داشتن مقعد با شستن و خشک کردن آن در پیشگیری از بواسیر تاثیرگذار است و حتی در صورت داشتن این بیماری میتواند جلوی پیشرفت آن را بگیرد. دستمال توالت برای خشک کردن ناحیه مقعد استفاده میشود اما اگر در این ناحیه دچار خارش و سوزش باشید استفاده از دستمال مرطوب بهترین گزینه است. تنها نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید این است که دستمال مرطوبی که استفاده میکنید فاقد مواد معطر و الکل باشد. همچنین صابون مورد استفاده برای شستشو نیز باید همین ویژگی را داشته باشد. چون در صورت داشتن این مواد باعث افزایش سوزش میشود.
• نشستن در وان آب گرم
قرار گرفتن در وان آب گرم به مدت حداقل 20 دقیقه علاوه بر تسکین بدن از مبتلا شدن به هموروئید جلوگیری میکند. همچنین اگر این بیماری را داشته باشید وان آب گرم باعث کاهش علائم و آرامش شما میشود. فقط دقت داشته باشید آبی که داخل وان را با آن پر میکنید داغ نباشد. چون آب داغ بیشتر پوست را تحریک میکند. در صورت نیاز میتوانید از نمک اپسوم داخل وان استفاده کنید. اما به هیچ وجه مواد معطر را به آب وان اضافه نکنید.
بواسیر چگونه درمان میشود؟
این بیماری نسبت به نوع و شدت آن با راههای مختلفی قابل درمان است و اگر به موقع اقدام شود به راحتی درمان میشود. روشهای خانگی، دارویی و جراحی برای درمان این بیماری موثر هستند. البته درمان خانگی تنها زمانی جواب میدهد که تودههای بواسیری کوچک بوده و بیماری در مراحل اولیه باشد. در صورت پیشرفت آن باید از داروها و روش جراحی کمک گرفت. در هر صورت بهترین کار قبل از درمان خودسرانه مراجعه به پزشک و انتخاب درمان متناسب با نوع بیماری است.
1- روشهای خانگی و گیاهی
• کمپرس یخ : در صورت تورم ناحیه مقعد میتوانید از کیسهی یخ برای کاهش التهاب آن استفاده کنید. برای این کار مقداری یخ را در کیسهای ریخته و روزانه دو یا سه بار آن را روی ناحیه متورم قرار دهید. این کار علاوه بر انقباض رگها درد را کاهش میدهد.
• ژل آلوئه ورا : قسمت داخلی گیاه آلوئه ورا حالت ژلهای دارد و خوراکی است. همچنین از خاصیت دارویی آن میتوان برای ترمیم پوست آسیب دیده اشارهه کرد.
• روغن نارگیل : استفاده از این ماده باعث نرم شدن ناحیه مقعد و ترمیم زخم آن میشود. همچنین ضد التهاب و ضد باکتری است و از رشد میکروبها و ایجاد عفونت در این ناحیه جلوگیری میکند. میتوانید روغن نارگیل را به صورت موضعی و خوراکی استفاده کنید. خوردن مقداری روغن نارگیل حرکات روده را بهبود بخشیده و به دفع راحت کمک میکند.
• روغن زیتون: مصرف این ماده به صورت خوراکی و همراه با سالاد و غذا، روده را تحریک کرده و آن را به حرکت وا میدارد. همچنین با جلوگیری از یبوست تا حد زیادی از ایجاد و پیشرفت بواسیر جلوگیری میکند. اگر به صورت موضعی روی ناحیه مقعد مالیده شود این قسمت را نرم کرده و باعث دفع راحت میشود.
2- درمان دارویی
در این روش پزشک برای درمان بواسیر داروهایی تجویز میکند که بعضی از آنها را بدون نسخه هم میتوان از داروخانه تهیه کرد. اما این کار توصیه نمیشود. داروهای مورد استفاده برای درمان این بیماری بیشتر به شکل شیاف و پماد هستند که ازجمله رایجترین آنها میتوان به پماد ام جی، شیاف آنتی هموروئید و شیاف رکتاملیس اشاره کرد. همه این داروها خاصیت ضدالتهاب و بی حس کنندگی دارند اما یک تفاوت اصلی بین آنها وجود دارد. شیاف رکتاملیس برخلاف سایر داروها بر پایهی گیاهان دارویی ساخته شده و عوارض همچون بوی نامطبوع دیگر داروها را هنگام استفاده ندارد و به خوبی به درمان بواسیر کمک میکند. مادهی اصلی تشکیل دهندهی این شیاف گیاه هاماملیس است که خاصیت قابض و ضد التهابی دارد.
3- درمان جراحی
زمانی که بیماری بسیار پیشرفت کرده و باعث اختلال در زندگی فرد شود باید از روش جراحی برای برداشتن تودهی بواسیری کمک گرفت. خود این روش در دو نوع جراحی سنتی و لیزری انجام میشود که امروزه بیشتر از لیزر برای درمان بواسیر استفاده میکنند. چون این روش عوارض کمتری دارد و علاوه بر بهبودی سریع، بیماری به طور کامل از بین رفته و درصد بازگشت آن بسیار پایین است. در جراحی با لیزر به بستری شدن و بیهوشی بیمار نیاز نیست و با بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام میشود.
1 دیدگاه
[…] بواسیر یک نوع بیماری نشیمنگاهی (مقعدی) است که رگهای تحتانی روده در اثر عوامل مختلفی دچار تورم شده و باعث آزار فرد میشود. افراد زیادی در سراسر جهان به این بیماری مبتلا میشوند اما اغلب شناخت درستی از آن ندارند. در حالیکه داشتن اطلاعات کافی و انجام اقدامات پیشگیرانه تا حد زیادی از بروز این ضایعه جلوگیری میکند. عوامل زیادی در بروز این بیماری تاثیرگذار هستند. البته هر فردی به دلایل متفاوتی به این بیماری مبتلا میشود. اما شایعترین دلیل آن نداشتن رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی ماشینی است که در ابتدا منجر به یبوست شده و درنهایت باعث بروز بواسیر میشود. برای شناخت بهتر این بیماری و عوامل موثر در بروز آن در این مقاله با ما همراه باشید. […]