انواع سرفه و راه های تسکین آن
این روزها یکی از ترسناکترین صداها مربوط به سرفه است. سرفهها میتوانند علتهای مختلفی داشته باشند و تنها کرونا بحث سرفه نخواهد شد. شناخت درست مشکل و یا بیماری به ما کمک خواهد بهتر و راحتتر سرفه را درمان کنیم و یا شدت آن را کاهش دهیم.
یکی از رایجترین عوارض و نشانههای بیماریهای تنفسی و فصلی، سرفه است. بسیاری از بیماری ها مثل سرماخوردگی، آلرژی فصلی، آنفولانزا و … باعث سرفه خواهند شد. از طرفی بیماریهای دیگری نیز هستند که جزو بیماریهای خطرناک محسوب میشوند و سرفه نیز یکی از علائم آنها است. معمولا در فصول سرد صدای سرفهها را بیشتر میشنویم و این روزها نیز به علت شیوع ویروس کرونا به این تعداد افزوده شده است. شناخت انواع سرفه و راهحل درمان آن به ما کمک خواهد کرد سریعتر، راحتتر و اصولی با بیماری و علت سرفه مبارزه کنیم و اگر نیاز به بررسیهای بیشتر بود بتوانیم هوشیارتر عمل کنیم. گاهی اوقات باید سرفهها را جدی گرفت زیرا نشانهای از یک بیماری سخت هستند و گاهی سرفه صرفا یک سرماخوردگی ساده یا حتی بر اثر یک تغییر دمای محیط خواهند بود.
فهرست مطالب:(با کلیک بر روی هر عنوان به توضیحات بیشتر هدایت شوید.)
متاسفانه بسیاری از افراد در این مواقع خودسرانه دارو مصرف میکنند و یا تجویزهای غلطی را برای دوستان و آشنایان ارائه میکنند. مصرف داروی نامناسب و یا انجام راههای درمانی غیر اصولی میتواند شدت سرفه را بیشتر کند و در نتیجه بیماری بیشتر در بدن ما نفوذ کند. بنابراین باید سرفهها را جدی گرفت و نسبت به شناخت و رفع مشکل سریعا اقدام کرد. در این مقاله سعی داریم تا شما را با انواع سرفه آشنا و علتهای این پدیده را بررسی کنیم. همچنین راههای درمان سرفههای مختلف بررسی خواهد شد تا برای مقابله با هر نوع از آن آمادگی داشته باشیم. دقت داشته باشید بهترین راهکار برای مبارزه با سرفهها مراجعه به پزشک است و ما صرفا به دنبال بررسی و شناخت اولیه و در صورت سطحی بودن بیماری، درمان اصولی آن خواهیم بود.
سرفه چطور دستگاه تنفسی را به چالش میکشد؟
ریه و دستگاه تنفسی بدن انسان ما را قادر میسازد تا اکسیژن را وارد بدن کرده و اصطلاحا تنفس کنیم. بینی، حلق، دهان، حنجره، نای و شش اجزای دستگاه تنفسی هستند که هر کدام بخشی از فرایند تنفس را انجام میدهند. زمانی که هوا از طریق بینی وارد بدن میشود معمولا گرم و مرطوب خواهد شد. در بینی همه افراد تارهای موی ریزی وجود دارد که از وارد شدن گرد و غبار جلوگیری میکنند. این اتفاق در مورد دهان صادق نیست و معمولا هوا بهصورت مستقیم و بدون تغییر حرارت وارد بدن خواهد شد. دو مجرای تنفسی (بینی و دهان) در حلق به یکدیگر میرسند. حلق یا گلو بخش مهمی از دستگاه تنفس است که حلقه واصل مجرای تنفسی به شش و ریه است. پس از عبور هوا از حلق، نای وظیفه رساندن هوا به ششها را دارد. نای نیز به مانند بینی دارای پرزهایی است که مانند فیلتر عمل میکنند و از ورود مایعات و ذرات معلق در هوا به ششها جلوگیری میکنند.
به محض رسیدن هوا به ریهها با خون ترکیب شده و به اندام مختلف بدن منتقل خواهد شد. از طرفی دیاکسیدکربن تولید شده از همین مسیر از بدن خارج میشود. در این بین مشکلات زیادی ممکن است به وجود آید. پریدن غذا در گلو در هنگام تنفس، ورود ویروسها و نفوذ آن به ریه، سرماخوردگی و … همگی باعث اختلال در بخشی از دستگاه تنفس میشود که درنهایت سرفه را در بر خواهد داشت. سرفه به دو نوع کلی خشک و خلطدار تقسیم میشود که در ادامه انواع مختلف سرفه و علتهای آنهای را بررسی میکنیم.
انواع سرفههای خشک
این نوع از سرفه معمولا بخاطر تورم راه هوای فوقانی اتفاق میافتد. این نوع از سرفه در کودکان بیشتر دیده میشود زیرا راه ورود هوا باریکتر است. با کم شدن فضا برای ورود و خروج هوا سرفههای خشک رخ میدهند. ورم حنجره و نای نیز میتواند علت این نوع سرفه باشد. از علل دیگر سرفه خشک وجود مخاط کم در گلو است. احساس خارش در این نوع سرفهها معمولا رخ خواهد داد و علت آن میتواند سرماخوردگی و یا آنفولانزا باشد. دقت داشته باشید سرفههای خشک شدید و زیاد میتواند نشانه بیماری آسم یا بازگشت اسید معده به مری باشد. حتی در مواردی این نوع از سرفه نشانه سرطان مری است. پس حتما آن را جدی بگیرید و در صورت افزایش شدت و سرعت آن به پزشک متخصص مراجعه کنید.
• سیاهسرفه
اگر دستگاه تنفسی شما دچار عفونت باکتریایی واگیردار شود شاهد سیاهسرفه خواهید بود. این نوع از سرفه معمولا دردناک است و حتی در صورت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن امکان سخت شدن تنفس وجود دارد. علائم این بیماری شبیه به انواع خفیف شده سرماخوردگی یا آنفولانزا است و بهترین راه برای مقابله با سیاهسرفه استفاده از واکسنهای مخصوص این بیماری است.
• سرفه کرونا
کرونا معمولا همراه با سرفههای خشک و مداوم است. این سرفهها گاهی تنگی نفس نیز به دنبال خود دارند. کرونا باعث تحریک بافت ریه میشود و با پیشرفت بیماری، ریه مملو از مایع خواهد شد که در زمان ورود اکسیژن مانع از دریافت آن توسط ریهها میشود. علاوه بر سرفههای خشک، تب، گلودرد، احساس خستگی، لرزش بدن، گرفتگی بینی، تنگی نفس، احساس درد در قفسه سینه و حتی درد عضلانی میتواند نشانه کرونا باشد. پس اگر سرفههای خشک را به همراه یکی از نشانههای دیگر تجربه کردید حتما نسبت به انجام تست PCR اقدام و سریعا به پزشک مراجعه کنید. در این موارد توصیه میشود بیمار قوانین قرنطینه را تا حد ممکن رعایت کند و تا مشخص شدن نتیجه تست به مانند یک مبتلا به ویروس کرونا نکات بهداشتی را رعایت کند.
• سرفه همراه با صدا (خس خس)
در این موارد احتمالا راه تحتانی هوا در دستگاه تنفسی ملتهب شده و هوا به خوبی به ریه ورود نمیکند. این شرایط میتواند نشانههایی از بیماری آسم یا عفونت ویروسی برونشیت باشد. همچنین اگر راه هوا توسط جسم خارجی بسته شود نیز همین صدا را احساس خواهید کرد. بنابراین این نوع از سرفه حتی اگر بدون درد و خفیف باشد نیاز به بررسی دقیق توسط پزشکان متخصص را دارد.
انواع سرفههای مرطوب (خلط دار)
زمانی سرفه مرطوب اتفاق میافتد که با خروج خون یا خلط همراه باشد. اگر بخشهای تحتانی دستگاه تنفس دچار عفونت شوند معمولا سرفه مرطوب خواهد بود. این نوع از سرفه اکثرا به علت بیماریهایی همچون آنفولانزا و سرماخوردگی است. همچنین عفونت سینه نیز میتواند باعث بروز سرفه مرطوب شود. در صورتی که سرفه همراه با خون باشد باید سریعا به پزشک مراجه شود و اگر سرفههای بیمار همراه با خلط است احتمالا دچار سرماخوردگی و یا ویروسهای فصلی شده است.
• سرفه شبانه
برخی از افراد شبها دچار سرفه میشوند و یا سرفههای روزانه در شب چند برابر میشود. در زمان سرماخوردگی و یا گرفتگی بینی و همچنین سینوزیت ممکن است این اتفاق رخ دهد. ذاتا این افزایش نگرانکننده نیست زیرا در شب علاوه بر کمبود هوای محیط نسبت به روز، راههای ورود هوا در دستگاه تنفسی نیز حساستر و شکنندهتر هستند. در صورتی که علت سرفهها شناخته شده است و در حال درمان هستید نیازی به نگرانی از بابت بیشتر شدن سرفهها در شب نیست اما اگر این سرفهها باعث سخت شدن تنفس و یا مانع از خوابیدن میشوند بهتر است به پزشک معالج خود مجددا مراجعه کنید.
• سرفه سرماخوردگی
این سرفه معمولا به دلیل قرار گرفتن در معرض هوای سرد و یا مصرف موادغذایی سرد است که باعث ایجاد خلط و گرفتگی گلو نیز میشود. راههای درمان سرماخوردگی شناختهشده است و میتوان در عرض چند روز نسبت به درمان بیماری و کاهش سرفه اقدام کرد. اگر شدت سرفهها بیشتر شد و یا با راهکارهای عمومی درمان حاصل نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا این نوع از سرفه میتواند علتهای دیگری نیز داشته باشد.
راههای درمان سرفه چیست؟
ابتدا باید علت سرفه را تشخیص داد و سپس نسبت به درمان آن اقدام کرد. البته برخی از راهحلها جنبه عمومی دارند و معمولا با تقویت دستگاه تنفسی باعث کاهش سرفه خواهند شد. برخی از راهحلها صرفا جنبه تسکیندهنده دارند و به عنوان درمان قطعی تلقی نمیشوند. درمان و یا کنترل بیماریهای عفونی، آسم، آنفولانزا شدید و … نیاز به مشورت با پزشک و مصرف داروهای شیمیایی دارد اما راههای درمانی رایج میتواند سرعت بهبود را افزایش داده و یا در مورد سرفههای ساده آن را درمان کنند. برخی از راهکارهای خانگی و درمانهای طب سنتی در این مقاله مرور شده است.
درمانهای خانگی سرفه
نوشیدن مایعات
به طور کل هیدراته ماندن جسم برای مبارزه با سرفه بسیار مهم است. مایعات گرم و یا ولرم میتواند سرفه، آبریزش بینی و عطسه را کاهش میدهد. همچنین مصرف غذاهایی همچون سوپ و آبگوشت و یا نوشیدن دمنوشهای گیاهی یا آبمیوهها میتواند در کاهش سرفه موثر خواهد بود. مایعات گرم علاوه بر کاهش سرفه علائم دیگری همچون لرزش بدن و خستگی عضلات را نیز کاهش میدهند.
غرغره آب و نمک
یکی از سنتیترین و کارآمدترین راه برای رفع سرفه و مبارزه با گلودرد غرغره آب و نمک است. این ماده مخاط پشت گلو را کاهش میدهد و در نتیجه میزان سرفههای شما کاهش می¬دهد. برای این کار از آب ولرم یا گرم استفاده کنید و میزان نمک را یکچهارم لیوان در نظر بگیرید. این کار را در زمانی که دچار سرفه هستید روزانه ۲-۳ بار انجام دهید و نتیجه فوقالعاده آن را مشاهده کنید. بلعیدن آب و نمک امکان بروز اختلال در معده را افزایش خواهد داد. بنابراین بهتر است برای کودکان از این روش درمانی استفاده نکنید.
بخار
اگر دچار سرفه خلطدار هستید میتوانید از بخار برای درمان سرفه خود استفاده کنید. راههای مختلفی برای این کار وجود دارد. دستگاههای استشمام بخار از فروشگاههای لوازمخانگی و داروخانههای قابل تهیه است. همچنین راههای سنتی مثل استفاده از حمام بخار، تنفس بخار حاصل از آب گیاهان دارویی و … وجود دارد که میتواند دستگاه تنفسی خود را در معرض بخار آب قرار دهید. از گیاهانی همچون رزماری و اوکالیپتوس برای همراه شدن با بخار آب استفاده میشود. این مواد معمولا علاوه بر گرم کردن دستگاه تنفسی باعث رفع گرفتگیها نیز میشوند. افرادی که دائما دچار اختلالات تنفسی فصلی میشوند و یا دستگاه تنفسی حساسی دارند بهتر است دستگاه بخور را تهیه کنند و یا روزانه از بخار آب غنی شده تنفس کنند.
درمانهای طب سنتی
چای عسل
عسل خواص ضدمیکروبی دارد و معمولا برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مناسب است. نوشیدن چند فنچان چای عسل باعث تقویت دستگاه تنفسی شما شده و سرفه را تسکین خواهد داد. در مواردی اثرگذاری این ماده مقوی بیشتر از دکسترومتورفان بوده است و حتی باعث از بین رفتن سرفه شده است. توصیه میشود عسل را به همراه چای و دمنوش آویشن میل نمایید. دقت داشته باشید برخی از افراد به آویشن آلرژی دارند و همچنین مصرف عسل برای کودکان زیر یک سال میتواند باعث بروز آلرژیهای شدید و دائمی شود.
آویشن
آویشن یک ماده ضدالتهاب است و میتواند نقش بسیار موثری در درمان سرفه، گلودرد و برونشیت داشته باشد. هماکنون شربتهای مختلف از این گیاه در داروخانهها موجود است. همچنین برخی از افراد به طور طبیعی این گیاه را دم میکنند و دمنوش حاصله را مصرف میکنند. آویشن حاوی آنتیاکسیدان است که با باکتری و ویروسها مبارزه خواهد کرد و دردهای ناشی از سرفه را کاهش خواهد داد.
جمعبندی
سرفهها میتوانند یک اتفاق بسیار طبیعی و بیاهمیت و یا نشانهای از یک بیماری سخت و ویروسی خطرناک باشند. مهم است که به نوع و شدت آنها دقت کنیم و از کنار آنها ساده نگذریم. برخی از افراد با بهانههایی مثل سرمای هوا، نوشیدن مایعات سرد، آلرژی فصلی و … سرفههای خود را توجیه میکنند اما این کار میتواند آنها را دچار دردسرهای فراوانی کند. بسیاری از بیماریهای تنفسی، سرطان ریه و حتی شکستیهای قفسه سینه در ابتدا با سرفه موجودیت خود را اعلام میکنند. بنابراین باید به دقت نحوه سرفه و علائم همراه با آن را بررسی کنید. در ابتدا راهکارهای عمومی را امتحان کنید اما اگر همچنان اثر سرفهها باقی مانده بود حتما از نظر پزشکان استفاده کنید. شروع به موقع درمان بیماریهایی مثل سرطان ریه میتواند کلید غلبه بر بیماری باشد و نادیده گرفتن علائم میتواند اصلیترین عامل پیروزی بیماریها بر انسانها باشند. اگر در محیطهای پرخطر رفت و آمد دارید و یا در معرض هوای سرد و یا آلوده هستید، اگر دستگاه تنفسی شما دچار ضعف یا بیماری زمینهای است حتما از روشهای درمانی ذکر شده جهت تقویت دستگاه تنفسی به طور روزانه استفاده کنید. به یاد داشته باشید با رعایت نکات بهداشتی، تغذیه مناسب، تنفس هوای پاک و نکشیدن سیگار میتوانید از بسیاری از سرفهها و به تبع آن بیماریهای تنفسی جلوگیری کنید.
واحد تحقیق و توسعه شركت داروسازي اکسیر گستر اسپادانا
1 دیدگاه
[…] برگ آویشن و عصاره خشک برگ پیچک (عشقه) تولید شده است و در درمان و تسکین سرفه و عوارض ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و آسم بسیار مؤثر […]