چه عواملی باعث تشدید عفونت واژن می شود؟
محیط واژن در حالت طبیعی دارای قارچها و باکتریهای مفیدی است که باعث حفظ تعادل واژن میشوند. به طور طبیعی مقداری ترشحات از واژن خارج میشود که شفاف رنگ و بدون بو است. وظیفه این ترشحات مرطوب نگهداشتن محیط واژن است. اما در اثر ابتلا به عفونت واژن و بیماری مقدار آن زیاد شده و تغییر رنگ میدهد.
واژینیت نسبت به اینکه چه عاملی باعث ایجاد آن شده باشد علائم متفاوتی دارد. برخی موارد باعث تشدید عفونت واژن شده و درمان آن را سختتر میکنند. اما اگر در رابطه با انواع واژینیت و علائم آن آگاهی کافی داشته باشید میتوانید به موقع نسبت به درمان دارویی همچون استفاده از شیاف واژینال فیتوواژکس اقدام کرده و از تشدید عفونت واژن جلوگیری کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا علائم انواع عفونت واژن و عوامل موثر بر تشدید آن را مورد بررسی قرار دهیم.
فهرست مطالب
انواع عفونت واژن
واژینیت نوعی بیماری رایج در بین زنان است و به دنبال عدم تعادل فلور واژن ایجاد میشود. معمولا خانمها در دوران باروری چندین بار دچار واژینیت میشوند. به طور کلی این بیماری با درد، سوزش، خارش و افزایش ترشحات همراه است. در پی از بین رفتن قارچها و باکتریهای مفید محیط واژن برای رشد میکروبهای بیماری زا آماده میشود.
عفونت قارچی
در واژن باکتریها و قارچهای مفیدی وجود دارند که تعادل فلور واژن را تنظیم میکنند. زمانی که میزان این باکتری کم شود قارچها شروع به رشد میکنند. کاندیدا آلبیکنز نوعی قارچ است که به طور طبیعی در واژن و سایر اعضای بدن مثل دهان، گلو، ناخن و راست روده وجود دارد.
این قارچ در اثر عوامل مختلفی مثل ضعف سیستم ایمنی، بارداری، مصرف برخی داروها، کمبود خواب و پوشیدن لباس زیر تنگ و مرطوب بیش از حد طبیعی رشد کرده و باعث تشدید عفونت واژن و بیماری میشود.
واژینیت قارچی مختص خانمها نیست و میتواند دختران را هم درگیر کند. اما 75 درصد از خانمها معمولا ابتلا به این نوع عفونت را تجربه میکنند.
خانمهای مبتلا به عفونت قارچی واژن با تغییر در رنگ و میزان ترشحات مواجه میشوند. در این شرایط رنگ ترشحات سفید و غلیظ شده و به صورت تکه تکه و پنیری شکل از واژن خارج میشود. در بیشتر موارد بویی ندارد اما ممکن است گاهی اوقات بوی نامطبوعی داشته باشد.
از علائم دیگر آن میتوان به التهاب، قرمزی، سوزش و خارش در ناحیه بیرونی واژن اشاره کرد. همچنین عفونت قارچی باعث احساس درد به هنگام مقاربت و ادرار میشود.
خانمهایی که به این نوع عفونت مبتلا هستند ممکن است یک یا چند علائم را داشته باشند و این نسبت به خفیف یا شدید بودن بیماری متفاوت است. این نکته را هم به یاد داشته باشید که رابطه جنسی در تشدید عفونت واژن از نوع قارچی موثر نیست. عفونت قارچی از نوع کاندیدا معمولا به راحتی درمان میشود. اما گونههای دیگری از قارچها مقاومت بیشتری نسبت به درمان نشان میدهند. استفاده از شیاف واژینال فیتوواژکس یکی از بهترین درمان های دارویی است.
عفونت باکتریایی
این نوع عفونت نیز یکی از بیماریهای شایع در بین خانمها است که به علت کاهش میزان باکتری لاکتوباسیلیس و رشد بیش از حد باکتریهای بیماریزا ایجاد میشود.
تغییرات فلور نرمال واژن و عدم تعادل در میزان PH به دنبال رشد باکتریهای غیرطبیعی اتفاق میافتد. یکی از علائم شایع عفونت باکتریایی تغییر رنگ و بوی ترشحات است.
رنگ ترشحات به خاکستری مات، شیری و گاهی مایل به زرد تغییر یافته و مقدار آن زیاد میشود. با اینکه ترشحات رقیق و آبکی است. اما حالت چسبنده دارد و بوی آن شبیه به بوی ماهی است.
مخصوصا بوی نامطبوع بعد از رابطه جنسی بیشتر حس میشود. احساس خارش و سوزش جزو علائم این نوع عفونت نیست. اما درصورت زیاد بودن ترشحات ممکن است این نشانهها هم وجود داشته باشند.
بعضی از خانمهای مبتلا به عفونت باکتریایی رابطه جنسی همراه با درد را تجربه میکنند. البته در بیشتر موارد به دلیل خفیف بودن علائم، فرد متوجه عفونت نمیشود و فقط پزشک متخصص قادر به تشخیص آن است.
معاینه لگن و آزمایش نمونه برداشت شده از واژن به تشخیص عفونت باکتریایی کمک میکند.
درصورتی که این بیماری به موقع درمان نشود میتواند باعث بیماریهای التهابی لگن شده و ناباروری، حاملگی خارج از رحم و زایمان زودرس را به دنبال داشته باشد. واژینیت باکتریایی معمولا با مصرف آنتی بیوتیک درمان میشود. مواردی مثل دوش واژینال، تعدد شریک جنسی و داشتن رابطه جنسی مکرر از عوامل موثر در تشدید عفونت واژن از نوع باکتریایی هستند.
توجه داشته باشید که واژینوز باکتریال از طریق رابطه جنسی انتقال مییابد و باید در طول دوره درمان از برقراری رابطه جنسی بپرهیزید.
عفونت تریکومونیازیس
این نوع عفونت ناشی از وجود انگلی تک یاخته به نام تریکوموناز است که هم در مردان و هم در زنان دیده میشود. درصورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده این انگل میتواند به شریک جنسی منتقل شود.
وجود انگل تریکوموناز در مردان در مجرای ادراری و در واژن خانمها انتقال آن را سریعتر میکند. هنگام ابتلا به عفونت تریکومونایی رنگ ترشحات واژن به خاکستری، زرد یا سبز تغییر پیدا میکند و بوی شدیدی دارد.
گاهی اوقات ممکن است به صورت کف آلود نیز دیده شود. التهاب، تورم، قرمزی واژن، احساس سوزش و خارش، خونریزی غیرطبیعی و لکه بینی از علائم رایج این نوع عفونت هستند. بعضی از خانمهای مبتلا درد زیر شکم و درد به هنگام رابطه جنسی را تجربه میکنند. حتی ممکن است بعد از ادرار احساس کنید مثانه به طور کامل تخلیه نشده و به طور مداوم به دستشویی بروید.
ظاهر شدن نشانههای بیماری معمولا 5 تا 28 روز طول میکشد. به دلیل اینکه تریکوموناز از طریق رابطه جنسی منتقل میشود باید شریک جنسی نیز تحت درمان قرار بگیرد. عدم استفاده از وسایل محافظتی به هنگام رابطه جنسی باعث تشدید عفونت واژن تریکومونایی میشود.
عوامل موثر در تشدید عفونت واژن
واژینیت برحسب عامل ایجاد کننده و علائم آن انواع مختلفی دارد و بیشتر خانمها در طول زندگی خود چندین بار دچار عفونت میشوند. علاوه بر مواردی که باعث ایجاد واژینیت میشوند عواملی نیز در تشدید عفونت واژن تاثیرگذار هستند و شدت بیماری را افزایش میدهند. این موارد عبارتند از :
1-رابطه جنسی مکرر و تعدد شریک جنسی
افرادی که چند شریک جنسی دارند و با بیش از یک نفر رابطه جنسی برقرار میکنند بیشتر در معرض ابتلا به انواع عفونتها هستند. همچنین درصورتی که مبتلا به عفونت واژینال یا عفونت رحم باشید رابطه جنسی مکرر میتواند وضعیت شما را وخیمتر کند. رابطه جنسی در ایجاد واژینیت قارچی تاثیری ندارد. اما میتواند عاملی برای انواع باکتریایی و تریکومونیازیسی باشد. چنانچه شریک جنسی آلوده به انگل بوده و یا بر روی آلت خود باکتریهای بیماریزا داشته باشد هنگام دخول آنها را به واژن انتقال میدهد.
2-تغییرات هورمونی سبب تشدید عفونت واژن می شود.
خانمها در دورههای مختلف زندگی تغییرات هورمونی را تجربه میکنند. از زمان بلوغ تا یائسگی هورمونها همواره در حال تغییر هستند. افزایش و کاهش هورمونهای جنسی میتواند در ایجاد و تشدید عفونت واژن موثر باشد. برای مثال در دوران بارداری میزان استروژن و پروژسترون به شدت افزایش مییابد. در دوران قاعدگی میزان این هورمونها کم میشود و ممکن است این عدم تعادل، فلور طبیعی واژن را برهم بزند. به دنبال آن واژن برای رشد قارچ و باکتریها مساعد خواهد بود. از این رو بیشتر خانمها بعد از پریود و زایمان دچار عفونت میشوند.
4-مصرف برخی داروها سبب تشدید عفونت واژن می شود.
درصورتی که بعضی از داروها ازجمله آنتی بیوتیکها به مقدار زیاد مصرف شوند باکتریهای مفید بدن را در کنار میکروبها از بین میبرند و بدن مستعد ابتلا به عفونت میشود. عدم تعادل در محیط واژن زمینه ساز رشد بیش از حد قارچها و باکتریهای مضر است. برخی از داروها نیز بر سیستم ایمنی بدن تاثیر گذاشته و با تضعیف آن باعث ایجاد عفونت میشوند.
5-دیابت پیشرفته
دیابت باعث ایجاد اختلال در سیستم عصبی شده و تعداد گلبولهای سفید در بدن را کاهش میدهد. درنتیجه سیستم دفاعی بدن نمیتواند عملکرد مناسبی در برابر عوامل بیماریزا داشته باشد. نوعی از گلبولهای سفید به نام نوتروفیلها وظیفه حفاظت از بدن در برابر عفونتها را برعهده دارند. اما زمانی که فرد دچار دیابت شده قند خون او از کنترل خارج میشود به علت ایجاد تغییراتی در بدن امکان ابتلا به انواع عفونتها از جمله واژینیت افزایش مییابد.
6-دوش واژینال
دوش واژینال یک روش برای شستن واژن است که با استفاده از آب، مواد شوینده و ترکیب آب و سرکه انجام میشود. تعدادی از خانمها این کار را برای شستشوی خون قاعدگی پس از پریود، از بین بردن بوی نامطبوع واژن و شستن مایع منی بعد از رابطه جنسی انجام میدهند. همچنین بر این باورند که استفاده از دوش واژینال میتواند در رفع واژینیت موثر باشد. درحالیکه این کار باعث تشدید عفونت واژن میشود. خانمهایی که از دوش واژینال استفاده میکنند 5 برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت باکتریایی و بیماریهای التهابی لگن قرار دارند. همچنین این کار میتواند عفونت را به سایر قسمتهای دستگاه تناسلی انتقال داده و حتی در بارداری مشکلاتی ایجاد کند.
7-عدم رعایت بهداشت سبب تشدید عفونت واژن می شود.
رعایت نکردن بهداشت فردی به ویژه در ناحیه تناسلی باعث ایجاد عفونتها میشود. برای پیشگیری از عفونت واژن لازم است لباس زیر به طور روزانه تعویض شده و ناحیه تناسلی را تمیز و خشک نگهدارید. همچنین بهتر است پد بهداشتی در زمان پریودی به طور مرتب تعویض شود. در غیر این صورت شرایط برای رشد میکروبها و قارچها فراهم میشود.
8-پوشیدن لباس زیر تنگ و مرطوب باعث تشدید عفونت واژن می شود.
قارچها در محیطهای مرطوب بیشتر از جاهای دیگر رشد میکنند. لباس زیر پلاستیکی رطوبت واژن را حبس کرده و اجازه نمیدهد هوا در جریان باشد. در این شرایط محیط واژن برای رشد قارچها آماده است و امکان عفونت وجود دارد. همچنین پوشیدن لباسهای تنگ علاوه بر افزایش رطوبت، دمای محیط واژن را بالا میبرد. دو عامل دما و رطوبت در کنار یکدیگر زمینهساز انواع عفونتها به ویژه عفونت قارچی هستند. نشستنهای طولانی مدت نیز در ایجاد عفونت و تشدید آن نقش دارد.
9-رژیم غذایی بد
عفونتهای واژن درصورت مصرف شیرینیها و مواد غذایی حاوی قند و شکر تشدید میشوند. همچنین اگر مقدار آهن، ویتامینهای گروه B و پروبیوتیکها در بدن کم باشد زمینه برای ایجاد عفونت فراهم میشود.
10-بیخوابی و فشار عصبی
سیستم ایمنی بدن به هنگام خواب آنتی بادیهایی تولید کرده و ایمنی بدن را افزایش میدهد. کمبود خواب باعث ضعف سیستم ایمنی و عدم مقابله آن با عوامل بیماریزا میشود. استرس و اضطراب نیز نقش مهمی در تضعیف ایمنی بدن دارند و با افزایش سطح کورتیزول و آدرنالین عملکرد و تعادل هورمونهای جنسی را مختل میکنند. از این رو میتوان کمبود خواب و تنش عصبی را یکی از عوامل تشدید عفونت واژن دانست.
11-استفاده از محصولات بهداشتی نامناسب
برای شستشو و تمیز نگهداشتن واژن محصولات بهداشتی زیادی وجود دارند. البته استفاده از محصولات معطر به هیچ وجه توصیه نمیشود. صابونها و ژلهای معطر شاید به نظر خوشبو بیایند اما برای شستشوی واژن مناسب نیستند. همچنین هنگام خرید این محصولات حتما به میزان PH آن توجه داشته باشید. اسیدی بودن و قلیایی بودن زیاد تعادل محیط واژن را از بین میبرد.
12-استفاده از IUD و spermicides برای جلوگیری از بارداری سبب تشدید عفونت واژن می شود.
امروزه روشهای متنوعی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد که یکی از رایجترین آنها قرار دادن IUD داخل رحم است. این وسیله ظاهری شبیه به حرف T دارد و بعد از جاگذاری در رحم مانع از لقاح میشود.
با اینکه روش خوبی برای پیشگیری از بارداری است و به خودی خود عفونت ایجاد نمیکند. اما درصورتی که دچار واژینیت باشید استفاده از این وسیله باعث تشدید عفونت واژن میشود.
استفاده از اسپرمکشها یا همان spermicides روش دیگری برای جلوگیری از بارداری است. این مواد به شکل پماد، ژل، شیاف و قرص قابل استفاده هستند و 15 دقیقه قبل از رابطه جنسی باید مورد استفاده قرار بگیرند. این ماده عوارضی به همراه دارد که از مهمترین آنها میتوان به افزایش خطر ابتلا به عفونت واژن و دستگاه ادراری اشاره کرد.
همچنین افرادی که نسبت به این ماده حساسیت داشته باشند دچار تحریک واژن و خارش میشوند. درصورت استفاده ار اسپرمکشها احتمال ابتلا به عفونت HIV نیز بیشتر میشود.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله بررسی کردیم خانمها در طول دوره باروری یک یا چندین بار به عفونتهای واژن مبتلا میشوند. عواملی نظیر عدم رعایت بهداشت، رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده، تعدد شریک جنسی، رژیم غذایی نامناسب، صابونهای معطر و … در تشدید عفونت واژن نقش زیادی دارند.
عدم درمان به موقع نیز میتواند وضعیت بیماری را بدتر کند. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و اگر میخواهید به واژینیت مبتلا نشوید چند راهکار ساده وجود دارد.
سبک زندگی خود را اصلاح کرده، لباس زیر نخی بپوشید، بهداشت ناحیه تناسلی را رعایت کنید، رابطه جنسی خطرناک نداشته باشید و از تمام عواملی که باعث ایجاد عفونت واژن میشوند دوری کنید. اما اگر مبتلا به عفونت واژینال شدید یکی از بهترین داروهایی که معمولا برای این عفونت مورد استفاده قرار می گیرد، شیاف واژینال فیتوواژکس است. این نکته را فراموش نکنید که با تجویز پزشک آن را باید مصرف کنید.