شایع ترین بیماریهای زنان و درمان آنها
در طول دوره زندگی، هر انسانی میتواند بیمار شود و در این مورد هیچ استثنایی وجود ندارد. همانطور که میدانیم برخی از بیماریها مختص زنان هستند، از مشکلات مربوط بارداری و یائسگی گرفته تا برخی از شایع ترین بیماریهای زنان مثل سرطان رحم و چسبندگی رحم و عفونت واژن. برای درمان عفونت واژن داروهای متنوعی تجویز می شود. یکی از این داروها شیاف واژینال فیتوواژکس است که تاثیر بسزایی در بهبود این عفونت دارد.
به خاطر حساس بودن ناحیه تناسلی زنان، شمار زیادی از بیماریهای زنانه باعث ایجاد اختلال و تاثیر منفی در عملکرد سیستم تناسلی آنها میشود.
داشتن اطلاعات کافی در مورد بیماریهای شایع و روشهای درمانی آنها به ما کمک میکند تا بروز عوارض جانبی کاهش یابد. همچنین مراجعه به پزشک متخصص زنان زایمان و مشاوره گرفتن از آنها در مراحل اولیه بیماری های زنان احتمال بروز مشکلات جسمانی را به حداقل میرساند.
برخی از بیماریهای شایعی که در بین زنان وجود دارد، به راحتی قابل درمان هستند. اما بعضی دیگر میتوانند مشکلات جدی مثل ناباروری را به دنبال داشته باشند و حتی در برخی موارد منجر به مرگ افراد شوند. قصد داریم در این مقاله به توضیح کلی برخی از شایع ترین بیماریهای زنان همچون عفونت واژن، تنبلی تخمدان، کیست تخمدان و … همچنین روشهای تشخیص و درمان آنها بپردازیم.
فهرست مطالب
• شایع ترین بیماریهای زنان: کیست تخمدان
همانطور که میدانید تخمدانها به عنوان اندام تناسلی به صورت یک جفت غدهی بیضوی و لوبیایی شکل هستند که در دو طرف رحم قرار گرفتهاند و از طریق لولههای فالوپ به یکدیگر متصل میشوند. وجود کیست در تخمدان از شایع ترین بیماریهای زنان است که در بیشتر موارد خطر جدی ایجاد نمیکند.
این کیستها به صورت تودههای کیسه مانندی که پر از مایع هستند در داخل تخمدان یا بر روی سطح خارجی تخمدان ایجاد میشوند. معمولا در سنین باروری زنان یعنی در دوره سنی 18 تا 44 سال، کیستهایی در تخمدان تشکیل میشود که با مراجعه به پزشک متخصص و مصرف داروهای مربوطه به راحتی در عرض دو ماه از بین میروند.
اندازه این کیستها حدود 2 الی 3 سانتی متر است. اما با افزایش سن در بانوان، احتمال بدخیم شدن کیستهای تخمدانی بیشتر میشود. به علت بزرگتر شدن حجم کیستها، نیاز به درمانهای اساسی مثل جراحی وجود دارد.
بهتر است در صورت وجود علائمی مثل دردهای زیرشکمی یا دردهای لگنی، دردهای شدید قاعدگی و نامنظم شدن سیکل قاعدگی به متخصص زنان زایمان مراجعه کرده و در صورت وجود بیماری تحت درمان قرار بگیرید. زیرا پاره شدن کیستها میتواند مشکلات جدی و خطرناکی برای شما ایجاد بکند.
• عفونت واژن
انواع مختلفی از بیماریهای ناحیه ژنیتال وجود دارد که عفونت واژن، شایعترین آنها محسوب میشود. عفونت واژن یکی از بیماریهای رایجی است که زنان حتما در طول دوران باروری خود حداقل یکبار به آن مبتلا شدهاند.
عدم رعایت بهداشت فردی و رابطه جنسی باعث رشد باکتریها و قارچهایی در ناحیه تناسلی زنان میشود. وارد شدن باکتریهایی مثل تریکومونیاز به داخل واژن، تغییرات ایجاد شده در عملکرد یا تعداد باکتریهای مفید محافظتی موجود در محیط واژن و انتقال عوامل عفونی در روابط جنسی از علل شایع عفونت واژن هستند که باعث خارش، سوزش، درد در ناحیهی واژن و زیر شکم، تغییر رنگ، بو و حجم ترشحات میشوند.
همچنین عفونت واژن میتواند باعث ایجاد درد در زمان مقاربت و ملتهب شدن پوست داخلی یا خارجی ناحیه تناسلی شود. قارچ کاندیدا به طور طبیعی در واژن وجود دارد اما در صورت افزایش این قارچ و یا کاهش باکتریهای مفید محافظتی واژن، عفونت قارچی رخ میدهد..
اگر شما دچار عفونت واژن شده باشید، در اغلب موارد با مراجعه به متخصص زنان زایمان و تشخیص نوع عفونت توسط پزشک، با مصرف آنتی بیوتیکهای خوراکی یا درمانهای موضعی مثل استفاده از شیاف واژینال یا پمادها، درمان خواهید شد. روغن سیاه دانه مورد استفاده در فیتوواژکس یا همان شیاف واژینال اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی دارد که در درمان عفونتهای واژن و همچنین از بین بردن خارش و سوزش استفاده میشود.
این شیاف حالت جامد دارد و وقتی درون واژن قرار میگیرد، با حرارت بدن ذوب میشود. به خاطر جذب سریع و تاثیرگذاری بیشتر، این شیاف نسبت به داروهای شیمیایی دیگر است با بدن سازگارتر است و تجویز آن توسط متخصصان بیشتر توصیه میشود.
همچنین اوزون تراپی یا همان DBD یکی از روشهای درمانی جدید است که برای پاکسازی محیط واژن و کاهش حجم ترشحات به کار برده میشود.
• شایع ترین بیماریهای زنان: سرطان رحم
سرطان رحم یا آندومتر، از شایعترین سرطانهای تهاجمی در بین زنان است. این سرطان جزو شایع ترین بیماریهای زنان است که در دوران جوانی بیشتر رخ میدهد. اگر به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است عوارض جدی مثل برداشتن رحم و مشکلات باروری را به دنبال داشته باشد.
جهشهای ژنتیکی در DNA سلولهای پوشش داخلی رحم، باعث سرطانی شدن سلولهای آندومتر میشود که به سرعت و به صورت کنترل نشده و غیرطبیعی تکثیر پیدا میکنند و به یک تومور تبدیل میشوند.
استفاده از قرصهای ضدبارداری بدون تجویز پزشک متخصص به صورت طولانی مدت، رژیم غذایی نادرست و چاقی باعث افزایش احتمال سرطان آندومتر میشود.
از علائم سرطان رحم میتوان به ترشحات غیرطبیعی، بدبو یا خونکی از واژن، خونریزیهایی که بین دورههای پریود رخ میدهد، دردهای غیرقابل تحمل در ناحیه لگن، تورم و یا دردپا و خستگی شدید اشاره کرد. در صورت مشاهده هرگونه علائم نگران کننده، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
تشخیص به موقع و سریع سرطان رحم بسیار حائز اهمیت است چون در مراحل نهایی سرطان، احتمال انتشار سلولهای سرطانی به بافتهای مجاور (متاستاز) بیشتر میشود. روش رایج درمان این سرطان، برداشتن رحم، لولههای فالوپ و تخمدان از طریق جراحی است. شیمی درمانی، پرتودرمانی و هورمون درمانی از راههای دیگر مورد استفاده در درمان سرطان رحم است.
• فیبروم
فیبروم، توده غیرسرطانی و خوش خیم است که معمولا در سنین 25 تا 40 سالگی در رحم ایجاد میشود. تاکنون دلیل اصلی فیبرومهای رحمی شناخته نشده اما طبق تحقیقات انجام شده، اختلالات ژنتیکی، هورمونهای جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون، چاقی و رژیم غذایی نادرست میتوانند از علل ایجاد فیبروم باشند.
جاهای رشد فیبروم در رحم و اندازه آنها متفاوت است. اما ویژگی مشترک همهی آنها در این است که در نهایت به سرطان ختم نمیشوند و خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش نمیدهند.
دردهای شدید و طولانی مدت قاعدگی، بزرگ شدن شکم، اختلالات مجاری ادراری و سوزش هنگام ادرار، درد به هنگام مقاربت، سقط جنین و کمردرد از علائم و نشانههای شایع فیبرومهای رحمی هستند که در افراد ظاهر میشوند.
به این نکته هم باید توجه کنید که برخی از بیماران دارای فیبرومهای رحمی هیچ کدام از علائم گفته شده را ندارند. پس بهترین راه تشخیص وجود فیبروم، چکابهای شش ماهه یا یکساله و انجام سونوگرافی یا ام ار ای است.
از آنجایی که فیبرومها مثل سلولهای سرطانی بدخیم قادر به انتشار به بافتهای دیگر نیستند، خطر کمتری دارند و طی درمانها مناسب به راحتی از بین میروند.
استفاده از داروهای خوراکی مثل ایبوپروفن یا مفنامیک اسیدها، سونوگرافی متمرکز شده یا روشهای جراحی مثل میومکتومی و هیستروکتومی از راههای درمان فیبروم هستند. در برخی بانوان فیبرومها خودبهخود از بین میروند و نیازی به روشهای درمانی نیست. اما در برخی دیگر درمانهای متعددی برای خارج کردن فیبروم به کار گرفته میشود.
• شایع ترین بیماریهای زنان: سرطان پستان
سرطان سینه یا سرطان پستان یکی از شایع ترین بیماریهای زنان است که در صورت بدخیم بودن، عوارض بسیار خطرناکی خواهد داشت. زیرا در آن صورت سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی زیر بازو، اطراف استخوان ترقوه و داخل قفسه سینه منتشر میشوند.
درنتیجه تشخیص به موقع و سریع سرطان، تاثیر بسزایی در درمان بیماری دارد. جهشهای ژنتیکی در ژنهای سرکوب کننده تومور در پستان مثل BRCA1 و BRCA2، تغییر ژنها وراثتی و اکتسابی از علل شایع شروع سرطان پستان هستند.
تغییرات ظاهری در شکل سینه یا رنگ آن، ترشحات خونی از نوک سینه، وجود توده یا برجستگیهایی در پستان یا زیربغل، فرورفتگی در سینه، درد، خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست روی پستان از علائم و نشانههای رایج این سرطان هستند.
در صورت مشاهده هرکدام از نشانههای گفته شده حتما به پزشک متخصص پستان مراجعه کنید تا در صورت تایید سرطان، درمانهای مناسب صورت بگیرد. به این نکته توجه کنید که لزوما داشتن هرکدام از علائم ذکر شده نشان دهندهی سرطان نیست.
حتی در برخی موارد، بیماران سرطانی هیچگونه علائمی از خود نشان نمیدهند. به همین دلیل ماموگرافی، تستهای غربالگری و یا بیوپسی، روشهایی مطمئن برای تشخیص صحیح سرطان پستان هستند.
حتما سعی کنید به طور سالانه یا شش ماه یکبار به پزشک متخصص خود مراجعه کنید و چکابهای لازم را انجام دهید تا از سلامتی بدن خود اطمینان حاصل فرمایید.
بسته به نوع سرطان و پیشرفت آن، روشهای درمانی مثل جراحی و برداشتن توده یا کل پستان، استفاده از داروهای شیمیایی، شیمی درمانی، هورمون درمانی و یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار میگیرند.
• تنبلی تخمدان
یکی دیگر از انواع بیماری های زنان در سنین باروری که حدود 8 الی 20 درصد بانوان را درگیر میکند، تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک است.
کیسههای حاوی مایعاتی که بر روی نقاط مختلف تخمدانها رشد و تکثیر پیدا میکنند، باعث ایجاد اختلالات هورمونی میشوند. در این سندروم تخمک گذاری ماهانه از مسیر طبیعی و صحیح خود خارج میشود و باروری زنان را با مشکل مواجه میکند.
اختلالات کروموزومی و بیماریهای خودایمنی از علل شایع تنبلی تخمدان هستند. همچنین در بانوانی که مدتها تحت شیمی درمانی یا پرتو دمانی قرار میگیرند، احتمال وقوع این سندروم بیشتر است زیرا طی روشهای درمانی گفته شده، ژنوم سلولها دچار اختلال میشود.
معمولا داشتن پریودهای نامنظم، رشد زیاد و غیرطبیعی موهای زائد، ریزش بیش از حد موی سر، افزایش وزن، چرب شدن پوست و ظهور جوش و آکنه در صورت، کسالت و افسردگی بدون دلیل از مهمترین نشانهها و علائم تنبلی تخمدان هستند.
اگر تنبلی تخمدان به موقع تشخیص داده نشود و فرد مبتلا تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است این عارضه به سایر اجرای بدن پیشرفت بکند و بیماریهای خطرناک و جدیتری مثل سرطان پستان یا رحم، دیابت و ناباروری بروز بکند.
متاسفانه تشخیص بیماری تنبلی تخمدان آسان نیست و پزشک متخصص با انجام آزمایشهای مختلف تشخیصی مثل آزمایش خون و ارزیابی لگن میتواند تنبلی تخمدان را مشخص بکند. آزمایش خون صورت گرفته به منظور اندازه گیری سطح هورمونها، کلسترول و گلوکز انجام میگیرد تا به تشخیص درست متخصص زنان زایمان کمک کند.
این سندروم یک درمان قطعی ندارد. اما پزشکان متخصص روشهای درمانی متفاوت و فراوانی را ارائه میدهند تا بهترین درمان برای فرد مبتلا نسبت به شرایط جسمانی که دارد، انتخاب شود. مصرف قرصهای کنترل کنندهی سطح هورمونها و یا روش جراحی از جمله شیوههای درمانی تنبلی تخمدان است که هرکدام با توجه به وضعیت و نیاز بیمار انجام میگیرند.
در صورت تغییر زمان چرخه قاعدگی خود در سه ماه متوالی حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. معمولا نامنظم شدن پریودها به خاطر استرس، رژیم غذایی نادرست، ورزش و باروری است اما چکاب کامل توسط پزشک متخصص به طور سالیانه یا هر شش ماه یکبار خالی از لطف نیست.
• شایع ترین بیماریهای زنان: چسبندگی رحم
از بین رفتن مخاط دیوارهی رحم باعث چسبیدن دو دیوارهی جلویی و پشتی به هم میشود که ممکن است در شدیدترین وضعیت به انسداد جزئی یا کامل حفرهی رحم شود. چسبندگی رحم یا سندروم آشرمن یکی از شایع ترین بیماریهای زنان است که میتواند به سه حالت خفیف، متوسط و شدید در بیماران ظاهر شود.
در چسبندگی خفیف کمتر از یک سوم رحم، در حالت متوسط، دو سوم رحم و در موارد شدیدتر تمام رحم دچار چسبندگی میشود. در صورت داشتن چسبندگی خفیف، احتمال بارداری بی خطر برای بانوان 70 الی 80 درصد است. اما اگر چسبندگی رحم شدیدتر باشد، این احتمال به 20 الی 40 درصد افت پیدا میکند.
داشتن علائم و نشانههایی مثل نامنظم شدن سیکل قاعدگی، سقط جنین مکرر، احساس درد به هنگام برقراری رابطه جنسی، ناباروری و خونریزیهای خفیف یا عدم خونریزی در دوران قاعدگی میتوان نشاندهندهی چسبندگی رحم باشد. اما این نکته را باید در نظر گرفت که علائم گفته شده با توجه به وضعیت و ویژگیهای بدن هر بیمار، میتواند متفاوت باشد.
همچنین برخی از زنان هیچ علائمی از خود نشان نمیدهند که در این صورت تشخیص این سندروم سخت تر میشود. پزشک متخصص زنان زایمان میتواند با روشهای تشخیصی مثل استفاده از اشعه ایکس به نام هیستروسالپنگوگرام، لاپاراسکوپی، سونوگرافی ترنس واژینال و هیستروسکوپی به تشخیص سندروم آشرمن بپردازد.
در صورت تشخیص درست و به موقع این بیماری، استفاده از روشهای درمانی هیستروسکوپ و یا لاپاراسکوپی میتواند در درمان چسبندگی رحم بسیار تاثیرگذار باشد و نتیجهی بهتری بدهد. اگر بعد از انجام هیستروسکوپی بارداری رخ بدهد، احتمال زایمان زودرس، خونریزی در سه ماههی سوم و اتصال غیرعادی جفت به رحم بیشتر میشود.
جمع بندی
به طور کلی امروزه با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژیهای نوین، درمان دقیق و کامل شایع ترین بیماریهای زنان توسط متخصصان ماهر و حرفهای میتواند باعث ازبین رفتن کامل بیماری شود یا عوارض و مشکلات جدی مثل ناباروری را کاهش بدهد.
واحد تحقیق و توسعه شركت داروسازي اکسیر گستر اسپادانا