بهترین راه های خانگی برای درمان خشکی بینی
خشکی بینی عارضهای است که همه ما حداقل یکبار آن را تجربه کردهایم. خشک شدن بینی بیشتر در اثر آلرژیهای فصلی و بیماریهایی مثل سرماخوردگی اتفاق میافتد. البته خشک بودن آب و هوای محل زندگی نیز در کاهش رطوبت بینی و مجرای تنفسی تاثیرگذار است. خشکی مخاط بینی مشکل و بیماری جدی نیست و معمولا به راحتی درمان میشود.و یکی از راه های درمان آن استفاده از اسپری نازاتکس است.
روشهای خانگی متنوعی برای درمان خشکی بینی وجود دارد و با استفاده از آنها میتوان به مرطوب نگه داشتن بینی کمک کرد. تنها درصورتی که با وجود درمانهای خانگی همچنان بینیتان خشک بود برای پیشگیری از عوارض آن بهتر است به پزشک مراجعه کنید. چنانچه شما هم از خشکی مخاط بینی رنج میبرید در ادامه با ما همراه باشید تا با بهترین راه حفظ رطوبت بینی آشنا شوید.
فهرست مطالب
دلایل و علائم خشکی بینی
خشکی مجراهای بینی در اصطلاح پزشکی به رینیت سیکا (rhinitis sicca) معروف است. این عارضه معمولا به دنبال ابتلا به سرماخوردگی، زندگی در آب و هوای خشک، کشیدن سیگار و استفاده از مواد مخدر، پایین بودن رطوبت بدن، وجود برخی عفونتها و کمبود مواد مغذی در بدن ایجاد میشود.
البته گاهی اوقات مصرف برخی از داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین نیز میتوانند باعث خشکی بینی شوند. افرادی که فشار خون بالایی دارند ممکن است خشکی بینی همراه با خونریزی داشته باشند. همچنین در خانمهای بالای 40 سال به علت تغییرات هورمونی، مخاط بینی هم مانند سایر عضوها مثل چشمها، دهان و واژن رطوبت خود را از دست میدهد.
مرطوب نگه داشتن بینی به عبور راحتتر هوا درون سیستم تنفسی کمک میکند و خشک شدن آن باعث دردناک و سخت شدن تنفس میشود. همچنین اگر این مشکل ادامه پیدا کند منجر به ایجاد ترک در داخل بینی و زخم و خونریزی میشود. معمولا افرادی که دچار خشکی بینی هستند دچار خارش و سوزش در بینی خود میشوند.
گاهی اوقات خشکی دهان، گلو و چشمها نیز میتواند از علائم خشکی بینی باشند. در بعضی موارد هم ممکن است غشای داخل بینی منقبض شده و یا مشکلاتی در بلعیدن غذا ایجاد شودکه در این صورت باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
روشهای خانگی برای درمان خشکی بینی
بینی در حالت طبیعی به میزان معینی مرطوب است و برای اینکه عملکرد صحیحی داشته باشد و فرد به راحتی نفس بکشد باید این رطوبت حفظ شود. ممکن است به طور ناخواسته در شرایطی مانند هوای گرم و خشک، محلی با تهویه نامناسب و رطوبت کم قرار بگیرید و مخاط بینیتان خشک شود. در این شرایط بکارگیری روشهای خانگی و گیاهی زیر میتواند در مرطوب نگه داشتن بینی موثر باشد :
بخور دادن
سادهترین راه برای درمان خشکی بینی استنشاق بخار است. در این روش میتوانید ظرفی را پر از آب داغ کرده و با رعایت فاصله، روی سرتان را با حولهای پوشانده و بخار آن را استشمام کنید. در حدود 10 دقیقه میتوانید این کار را ادامه دهید. البته این روش موقتی است و باید توجه داشته باشید که آب به شدت داغ و در حال جوش نباشد. زیرا در این صورت پوست داخل بینی پوسته پوسته شده و خشکی آن تشدید میشود. روشهایی مثل دوش آب گرم، سونا و حمام داغ نیز نتیجه مشابهی با استنشاق بخار دارند.
استفاده از رطوبت ساز برای درمان خشکی بینی
دستگاه بخور یا رطوبت ساز خشکی محیط را از بین برده و رطوبت معتدلی در فضا ایجاد میکند. درنتیجه هنگام تنفس، هوای عبوری از مجراهای بینی مرطوب بوده و باعث درمان گرفتگی بینی میشود. از آنجایی که محلهای مرطوب مساعد رشد قارچ و باکتریهای مضر هستند بهتر است دستگاه رطوبت ساز را به طور مرتب تمیز نگهدارید. البته باید به این نکته هم توجه داشته باشید که رطوبت محیط بیش از حد نشود. رطوبت مناسب برای فضای اتاق و خانه در حدود 30 الی 50 درصد است.
اسپری بینی نمک دار
استفاده از اسپریهای نمکی برای بینی به پاکسازی مواد تحریک کننده در مجراهای بینی و حفظ رطوبت مخاط آن کمک میکند. این اسپریها نمک کمی دارند و ملایم هستند. معمولا بدون نسخه پزشک هم میتوان آنها را از داروخانه تهیه کرد. البته در خانه نیز امکان درست کردن اسپری نمک دار وجود دارد. برای این کار به مقداری نمک بدون ید، جوش شیرین، 1 پیمانه آب مقطر یا آبی که 3 الی 5 دقیقه جوشیده و در نهایت به یک ظرف اسپری نیاز دارید.
برای تهیه مخلوط لازم است سه قاشق چایخوری نمک بدون ید و یک قاشق چایخوری جوش شیرین را باهم ترکیب کنید. این مخلوط باید در ظرف هوابندی شده نگهداری شود. هر زمان که خواستید از اسپری استفاده کنید یک قاشق از مخلوط را به یک پیمانه آب مقطر اضافه کرده و بعد از ریختن محلول در بطری، آن را یک یا دو بار در بینی اسپری کنید. این محلول قابل نگهداری نیست و برای هر بار استفاده باید محلول تازه درست کنید و بطری اسپری حتما تمیز باشد. استفاده از این اسپری بیش از 3-4 بار در روز مجاز نیست.
نوشیدن آب کافی
کمبود رطوبت بدن یکی از عوامل مهمی است که باعث خشکی بینی میشود. مخاطهای سینوسها هوای ورودی به دستگاه تنفسی را کمی مرطوب میکنند تا نفس کشیدن راحتتر انجام شود. اما درصورت کمبود آب بدن این عمل به سختی انجام میشود. بنابراین نوشیدن آب کافی به درمان خشکی بینی و سایر بافتهای بدن کمک میکند. معمولا نوشیدن 6 الی 8 لیوان آب در طول روز توصیه میشود. اما این مقدار نسبت به شرایط بدنی هر فرد متفاوت است.
علاوه بر این موارد استفاده از برخی روغنها به نرم شدن مخاط بینی و جلوگیری از خشکی آن کمک میکند که عبارتند از :
استفاده از روغن بادام برای درمان خشکی بینی
استفاده از روغن بادام تاثیر زیادی در کاهش سوزش و خشکی بینی دارد و با استفاده از پنبه یا گوش پاک کن میتوانید این روغن را به داخل بینی خود بزنید. اگر میخواهید تاثیر این روغن بیشتر شود یک چهارم قاشق چایخوری ژل طبیعی آلوئهورا را با نصف قاشق چایخوری روغن بادام مخلوط کرده و استفاده کنید.
روغن نارگیل
روغن نارگیل این قابلیت را دارد که شکافهای ایجاد شده در بین سلولهای خشک را پر کند. از این رو معمولا در مرطوب سازی پوست از آن استفاده میشود.
روغن نارگیل در از بین بردن خشکی بینی نیز قابل استفاده است و درد و خشکی را کاهش میدهد. ریختن یک یا دو قطره روغن نارگیل در سوراخ بینی به صورت روزانه میتواند در مرطوب نگهداشتن بینی موثر باشد. اگر روغن نیمه جامد بود کمی آن را گرم کنید تا به حالت مایع درآید.
روغن کنجد
روغن کنجد به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی برای پوست شناخته شده و نسبت به سایر روغنها تاثیر بیشتری دارد. حتی عملکرد آن بهتر از محلول آب نمک برای رفع خشکی بینی است. سر را به سمت عقب خم کرده و یک قطره از روغن کنجد را در سوراخ بینی بریزید. انجام این کار دو بار در هر روز مجاز است.
روغن زیتون
این روغن خاصیت آبرسانی دارد و پوست داخل مجاری بینی را مرطوب نگه میدارد. همچنین سرشار از مواد مغذی است و استفاده از آن از خشک شدن پوست داخلی بینی جلوگیری میکند. شما میتوانید چند قطره از روغن زیتون را با قطره چکان داخل بینی ریخته و یا گوش پاک کن را آغشته به این روغن کنید.
روغن گلیسیرین
گلیسیرین یکی از روغنهای پرکاربرد برای رفع خشکی و حفظ رطوبت بینی است. استفاده از این روغن علاوه بر پیشگیری از خشکی مخاط بینی، درد و سوزش ناشی از خشکی را نیز بهبود میبخشد. سرتان را به سمت عقب مایل کرده و چند قطره از این روغن را داخل بینی بریزید.
روغن ویتامین E
این روغن خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی دارد و استفاده از آن رطوبت پوست را افزایش میدهد. نوعی از ویتامین E که با نام آلفا توکوفرول شناخته میشود در درمان رینیت آلرژیک موثر است و مجاری بینی را مرطوب نگه میدارد. برای استفاده از این روش کافی است یک کپسول ویتامین E را سوراخ کرده و دو تا سه قطره از محتوای آن را داخل بینی بریزید. این کار را بیشتر از دو بار در روز تکرار نکنید و حین چکاندن روغن سرتان به سمت بالا باشد.
تمام روشهای گفته شده برای درمان خشکی بینی موثر هستند اما استفاده بیش از حد از روغنها توصیه نمیشود. چرا که ممکن است تنفس زیاد چربی برای ریهها مضر باشد. بنابراین بهتر است با اصلاح سبک زندگی از خشک شدن بینی جلوگیری کنید. استفاده کمتر از مواد کافئین دار در رژیم غذایی، زندگی در مناطق مرطوب و معتدل، دوری از سیگار و مواد مخدر و مصرف کافی مایعات میتوانند تا حد زیادی کمک کننده باشند.
اسپری نازاتکس برای درمان خشکی بینی
اسپری نازاتکس یکی از داروهای موثر در درمان خشکی بینی است. این اسپری دارای ترکیبات گیاهی است و در تولید آن از روغن گیاه نعناع و اوکالیپتوس استفاده شده است. این ترکیبات نقش مهمی در مرطوب نگه داشتن بینی و پاکسازی مجرای تنفسی دارند. همچنین از اسپری نازاتکس برای پیشگیری از راه نفوذ ویروس کرونا به بدن از طریق راه های تنفسی و مخاطی و بهبود سرماخوردگی استفاده نمایید.
چون ترکیبات این اسپری دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی و پاک کنندگی دارند و مصرف آن مانع از تجمع ویروسها در مجرای تنفسی میشود. یکی از مزایای اصلی اسپری نازاتکس، گیاهی بودن ترکیبات آن است و عوارض داروهای شیمیایی را ندارد. این اسپری علاوه بر روغن اوکالیپتوس و روغن نعناع فلفلی دارای مقادیری از کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم است.
بیشترین خاصیت درمانی اسپری بینی نازاتکس مربوط به روغنهای اوکالیپتوس و نعناع فلفلی است. در ترکیبات روغن اوکالیپتوس مادهای به نام سینئوا وجود دارد که دارای خاصیت ضدمیکروبی است و به همین دلیل در تولید اسپریهای مجاری تنفسی بکار میرود.
همچنین این روغن در درمان عفونت دستگاه تنفسی، سینوزیت، احتقان بینی، آبریزش بینی، سرماخوردگی و سرفه موثر است. خاصیت ضدالتهابی و خلطآور روغن اوکالیپتوس موجود در اسپری نازاتکس باعث شده تا این اسپری بهترین عملکرد را در رفع مشکلات تنفسی و مرطوب نگهداشتن بینی داشته باشد.
روغن نعناع نیز مانند روغن اوکالیپتوس دارای خاصیت ضدمیکروبی و ضد ویروس است و اثرات آنتی اکسیدانی دارد که به تمیز شدن دستگاه تنفسی بخصوص سینوسها کمک زیادی میکند.
همچنین تنفس آن باعث بهبود گردش خون در بدن شده و به دلیل داشتن خاصیت آرامبخشی در کاهش سردردهای میگرنی و دردهای ناشی از وجود موکوس در سینوسها تاثیر فراوانی دارد.
اسپری بینی نازاتکس در فصلهای سرد سال که شیوع بیماریهای ویروسی و آلرژیهای فصلی افزایش مییابد بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. همانطور که اشاره کردیم این اسپری در پاکسازی مجرای تنفسی و مرطوب نگه داشتن بینی تاثیر زیادی دارد و مصرف آن از خشکی بینی و عوارض بعدی آن جلوگیری میکند. و برای درمان حساسیت فصلی نیز استفاده می شود.
چنانچه هدفتان از استفادهی اسپری نازاتکس حفظ رطوبت مخاط بینی است هر روز در چند نوبت یک پاف را در سوراخ بینی اسپری کنید. با وجود اینکه ترکیبات این اسپری گیاهی است اما باز هم نباید برای مدت زیادی و به طور مداوم از آن استفاده کرد. چون مصرف اسپریهای بینی برای مدت طولانی باعث خشکی بینی میشوند.
همچنین بهتر است افرادی که نسبت به فرآوردههای گیاهی اسپری نازاتکس حساسیت دارند از آن استفاده نکنند. خوشبختانه این اسپری هیچ تداخل دارویی با سایر داروها ندارد و همه افراد حتی خانمهای باردار و شیرده ممنوعیتی برای استفاده از آن ندارند. با استفاده از اسپری بینی نازاتکس علاوه بر حفظ رطوبت مجرای تنفسی احتمال ابتلا به ویروس کرونا و آنفولانزا نیز کاهش مییابد.
استفاده از اسپری نازاتکس بهترین و کم خطرترین روش برای حفظ رطوبت بینی و جلوگیری از عوارض خشکی آن است.
موارد خطر در خشکی بینی
خشک شدن مخاط بینی در بیشتر موارد خطرناک نیست و با روشهای خانگی در مدت کمی درمان میشود. اما اگر ادامهدار باشد ممکن است مشکلات جدی به وجود آورد. درصورتی که خشکی بینی همراه با تب و عفونت ریهها باشد و زخمهای ایجاد شده بهبود نیابند ممکن است نشان دهنده بیماریهای خود ایمنی مثل ایدز باشد که در این شرایط مراجعه به پزشک ضروری است. سایر موارد خطرناک عبارتند از :
· رینیت آتروفیک (Atrophic rhinitis)
ابتلا به این بیماری باعث کوچکتر شدن مجراهای بینی و افزایش ضخامت پوشش داخلی بینی و خشکی شدید میشود که به دنبال آن ممکن است حس بویایی فرد از دست رفته و یا دچار عفونت و خونریزی شود.
· سندروم شوگرن (Sjogren’s syndrome)
این بیماری مربوط به سیستم ایمنی بدن است و عملکرد غددی را که وظیفه ترشح مایعاتی مثل اشک و بزاق را بر عهده دارند مختل میکند. این اختلال در خشکی تمام قسمتهای بدن ازجمله بینی، چشم و دهان تاثیرگذار است.
واحد تحقیق و ترجمه شرکت داروسازی اکسیر گستر اسپادانا